سندروم پلاژیوسفالی یا صاف شدن پشت سر نوزاد چیست؟
پلاژیوسفالی یا "سندروم سر صاف" به وضعیتی گفته می‌شود که در آن پشت یا یک طرف سر نوزاد به طور غیرطبیعی صاف می‌شود. این وضعیت به دلیل فشار طولانی مدت بر یک نقطه خاص از سر نوزاد ایجاد می‌شود. پلاژیوسفالی عموماً در ماه‌های اول زندگی نوزاد رخ می‌دهد، زمانی که جمجمه نوزاد هنوز نرم و قابل شکل‌دهی است. در بیشتر موارد، پلاژیوسفالی از نوع خفیف بوده و به مرور زمان با رشد نوزاد و تغییر وضعیت‌های خواب و حرکت، بهبود می‌یابد.
چرا سر نوزاد صاف می‌شود؟
صاف شدن سر نوزاد معمولاً به دلیل قرار گرفتن مداوم سر در یک وضعیت خاص ایجاد می‌شود. برخی از دلایل رایج عبارتند از
- خوابیدن به پشت پس از توصیه‌های ایمنی خواب که توسط پزشکان برای کاهش خطر سندروم مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS) ارائه شد، خواباندن نوزاد به پشت به روشی رایج تبدیل شد. اما این وضعیت خواب، به خصوص اگر نوزاد به طور مداوم در یک جهت قرار بگیرد، می‌تواند به صاف شدن پشت سر منجر شود.
- محدودیت حرکت برخی نوزادان ممکن است به دلیل مشکلات عضلانی مانند "تورتیکولی" که باعث سفتی عضلات گردن می‌شود، نتوانند به راحتی سر خود را بچرخانند. این محدودیت حرکتی می‌تواند باعث فشار بیشتر بر یک ناحیه از سر شود.
- زمان طولانی در کریرها و صندلی‌های خودرو نوزادانی که مدت زیادی را در کریر، صندلی خودرو یا کالسکه می‌گذرانند، ممکن است به دلیل فشار مداوم بر یک ناحیه از سر، به پلاژیوسفالی مبتلا شوند.
صاف شدن پشت سر نوزاد چه عواقب و خطراتی دارد؟
در اکثر موارد، پلاژیوسفالی خفیف بوده و تنها یک مسئله زیبایی است که با گذشت زمان بهبود می‌یابد. اما در موارد شدیدتر، صاف شدن سر می‌تواند منجر به
- تغییر شکل دائمی در صورت عدم درمان، تغییر شکل سر ممکن است به طور دائمی باقی بماند و ظاهر نامتقارنی در سر ایجاد کند.
- مشکلات رشد اگر صاف شدن سر با مشکلات عضلانی مانند تورتیکولی همراه باشد، ممکن است به تأخیر در توانایی‌های حرکتی نوزاد منجر شود.
- فشار روانی در موارد نادر، اگر تغییر شکل سر آشکار باشد، می‌تواند منجر به مشکلات اجتماعی و فشار روانی در کودکان بزرگ‌تر شود.
برای پیشگیری از صاف شدن پشت سر نوزاد چه باید کرد؟
برای پیشگیری از پلاژیوسفالی، می‌توان اقدامات زیر را انجام داد
- تغییر وضعیت خواب به طور منظم وضعیت سر نوزاد را در هنگام خواب تغییر دهید. مثلاً یک شب سر نوزاد را به سمت راست و شب بعد به سمت چپ قرار دهید.
- تشویق به زمان "تامی تایم" نوزاد را به شکم بخوابانید و زمان‌های مشخصی را در طول روز برای بازی در این وضعیت تعیین کنید. این کار به تقویت عضلات گردن و جلوگیری از فشار مداوم بر پشت سر کمک می‌کند.
- کاهش زمان در کریر و صندلی‌های خودرو سعی کنید نوزاد را برای مدت طولانی در کریرها یا صندلی‌های خودرو قرار ندهید. در عوض، او را در آغوش بگیرید یا در طول روز وضعیت او را تغییر دهید.
- مشاوره با پزشک اگر نوزاد شما به طور مداوم سر خود را به یک طرف می‌چرخاند یا محدودیت حرکتی دارد، با پزشک مشورت کنید. ممکن است نیاز به تمرینات فیزیوتراپی برای بهبود حرکت گردن داشته باشد.
بالش فرم دهی سر نوزاد چیست و چگونه باید از آن استفاده کرد؟
بالش‌های فرم‌دهی سر نوزاد، بالش‌های مخصوصی هستند که برای جلوگیری از فشار بر یک ناحیه خاص از سر طراحی شده‌اند. این بالش‌ها دارای طراحی خاصی با یک حفره در مرکز هستند که به توزیع یکنواخت فشار کمک می‌کند و از صاف شدن سر جلوگیری می‌کند.
نکات مهم در استفاده از بالش فرم‌دهی
- انتخاب بالش مناسب از بالش‌های استاندارد و تایید شده توسط پزشکان استفاده کنید. مطمئن شوید که بالش دارای کیفیت مناسب و طراحی ایمنی است.
- استفاده صحیح بالش فرم‌دهی باید به گونه‌ای استفاده شود که سر نوزاد به طور کامل در حفره مرکزی آن قرار گیرد و فشار به طور مساوی توزیع شود.
- مشورت با پزشک قبل از استفاده از بالش فرم‌دهی، حتماً با پزشک مشورت کنید تا اطمینان حاصل کنید که استفاده از آن برای نوزاد شما مناسب است.
پلاژیوسفالی معمولاً یک وضعیت خفیف و قابل درمان است. با رعایت نکات پیشگیری، تغییر وضعیت‌های خواب و استفاده صحیح از بالش‌های فرم‌دهی، می‌توان از صاف شدن پشت سر نوزاد جلوگیری کرد یا این وضعیت را بهبود بخشید. همچنین، در صورت بروز هرگونه نگرانی، مشاوره با پزشک یا متخصص اطفال ضروری است تا بهترین راهکارها برای درمان و پیشگیری از عوارض احتمالی اتخاذ شود.
نقش فیزیوتراپی
اگر نوزاد شما به دلیل سفتی عضلات گردن یا تورتیکولی به پلاژیوسفالی مبتلا شده است، فیزیوتراپی می‌تواند بسیار مفید باشد. تمرینات فیزیوتراپی به بهبود انعطاف‌پذیری عضلات گردن و کاهش فشار بر نقاط خاصی از سر کمک می‌کند. فیزیوتراپیست می‌تواند تمرینات مناسب را به شما آموزش دهد تا در خانه نیز ادامه دهید.
توجه به رشد کلی نوزاد
پلاژیوسفالی ممکن است نشانه‌ای از مشکلات دیگری مانند تأخیر در رشد حرکتی یا سایر مسائل پزشکی باشد. بررسی‌های دوره‌ای توسط پزشک می‌تواند به شناسایی و مدیریت این مشکلات کمک کند.
مقاله پیشنهادی : تشک و بالش نوزاد باید چه ویژگی هایی داشته باشد؟
اهمیت تغییر وضعیت در طول روز
علاوه بر تغییر وضعیت خواب، تغییر وضعیت نوزاد در طول روز نیز اهمیت دارد. برای مثال، هنگام بازی با نوزاد، می‌توانید او را به شکم یا پهلو قرار دهید تا فشار کمتری بر پشت سر وارد شود.
توجه به نشانه‌های دیگر
اگر علاوه بر صاف شدن سر، نوزاد شما علائم دیگری مانند گریه‌های بی‌وقفه، بی‌قراری یا عدم تمایل به حرکت دادن سر به یک طرف خاص دارد، ممکن است لازم باشد به پزشک مراجعه کنید. این علائم می‌توانند نشان‌دهنده مسائل جدی‌تری باشند که نیاز به ارزیابی دقیق‌تر دارند.
استفاده از کلاه‌های فرم‌دهی
در برخی موارد، پزشکان ممکن است استفاده از کلاه‌های فرم‌دهی را توصیه کنند. این کلاه‌ها با اعمال فشار ملایم به سر، به تدریج شکل طبیعی سر را بهبود می‌بخشند. البته استفاده از این کلاه‌ها باید تحت نظارت پزشک انجام شود و معمولاً در موارد شدیدتر پلاژیوسفالی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تأثیر محیط بر پیشگیری
ایجاد محیطی متنوع برای نوزاد که شامل تغییرات در زاویه‌های دید، مکان‌های خواب و بازی و استفاده از اسباب‌بازی‌های جذاب است، می‌تواند به تحریک حرکت سر و جلوگیری از ایجاد فشار مداوم بر یک ناحیه کمک کند.
سخن پایانی
پلاژیوسفالی یا صاف شدن سر نوزاد یک وضعیت قابل پیشگیری و مدیریت است که با آگاهی والدین و مراقبت‌های مناسب می‌توان از آن جلوگیری کرد یا بهبود بخشید. در صورتی که نگرانی خاصی در مورد وضعیت سر نوزاد خود دارید، بهتر است با پزشک یا متخصص اطفال مشورت کنید تا اقدامات لازم را برای جلوگیری از عوارض احتمالی انجام دهید.
در انتها پیشنهاد می‌کنیم بلاگ " مهمترین نکاتی که درباره سرویس خواب نوزاد نمی‌دانستید" را مطالعه کنید.
